İkinci el araç piyasasında sıkça karşılaşılan ve alıcıların aklında büyük bir soru işareti oluşturan "pert kaydı," birçok sürücüyü karar aşamasında tereddütte bırakır. Fiyatının cazibesiyle dikkat çeken bu araçlar, aynı zamanda potansiyel riskleri de beraberinde getirir. Peki, gerçekten "pert kayıtlı" bir araç almak mantıklı mı? Bu karar, bilinçli bir değerlendirme ve detaylı bir analiz gerektirir. İşte, ehliyetsinavcim.com okuyucuları için hazırladığımız, pert kayıtlı araçların tüm yönleriyle ele alındığı kapsamlı rehberimiz.
Pert Kaydı Tam Olarak Nedir? Ağır Hasar Kaydından Farkı Var mı?
Öncelikle en temelden başlayalım. Bir aracın "pert" olarak nitelendirilmesi, geçirdiği bir kaza sonucunda onarım masraflarının, aracın kaza anındaki piyasa değerinin (rayiç bedel) %70'ine veya daha fazlasına ulaşması anlamına gelir. Sigorta eksperi tarafından yapılan bu değerlendirme sonucunda, sigorta şirketi aracı "tam hasarlı" olarak kabul eder. Bu durumda sigorta şirketi, araç sahibine aracın rayiç bedelini ödeyerek aracı kendi bünyesine alır ve genellikle ihale yoluyla satışa sunar.
Peki, sıkça birbiri yerine kullanılan "pert kaydı" ve "ağır hasar kaydı" aynı anlama mı geliyor? Genellikle evet. TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) kayıtlarında, aracın ciddi bir kaza geçirdiğini ve büyük bir onarım gördüğünü veya görmesi gerektiğini belirtmek için bu ifadeler kullanılır. Her iki terim de alıcı için ciddi bir uyarı niteliği taşır.
Pert Kayıtlı Araç Almanın Potansiyel Riskleri
Pert kayıtlı bir aracın fiyat etiketindeki cazibe, potansiyel risklerin dikkatle değerlendirilmesini zorunlu kılar. Bu riskleri göz ardı etmek, ileride hem maddi hem de manevi olarak büyük sorunlara yol açabilir.
1. Güvenlik Zafiyetleri
En önemli ve hayati risk, güvenliktir. Pert olmuş bir aracın şasi, direkler veya podye gibi ana iskelet yapısı ciddi hasar görmüş olabilir. Bu tür hasarların onarımı, ne kadar usta ellerde yapılırsa yapılsın, aracın orijinal fabrika sağlamlığını geri getirmeyebilir. Olası yeni bir kazada, onarım görmüş bu kritik noktalar beklenen direnci gösteremeyebilir ve bu durum, sürücü ve yolcular için hayati tehlike oluşturabilir. Özellikle hava yastıklarının açıldığı kazalarda, onarım sürecinde hava yastıklarının orijinal standartlarda yenilenip yenilenmediği büyük bir soru işaretidir.
2. Onarım Kalitesindeki Belirsizlik
Pert aracın ne kadar iyi toplandığı, tamamen bir önceki sahibinin veya onarımı yapan servisin insafına kalmıştır. Maliyeti düşürmek adına kalitesiz veya çıkma parçaların kullanılması, özensiz işçilik ve sadece yüzeysel bir makyaj yapılması sıkça karşılaşılan durumlardır. Bu durum, aracın sık sık arıza yapmasına, yol tutuşunun bozulmasına ve beklenmedik masraflar çıkarmasına neden olabilir.
3. İkinci El Piyasasında Değer Kaybı
Bugün uygun fiyata aldığınız pert kayıtlı bir aracı, yarın satmak istediğinizde ciddi bir zorlukla karşılaşabilirsiniz. Pert kaydı, aracın siciline işlenmiş bir damgadır ve bu durum, potansiyel alıcıların büyük bir kısmını baştan caydırır. Aracı satmayı başarsanız bile, emsallerine göre çok daha düşük bir fiyata elden çıkarmak zorunda kalırsınız.
4. Sigorta ve Kasko Problemleri
Pert kayıtlı araçlara Zorunlu Trafik Sigortası yapılmasında bir engel bulunmazken, kasko sigortası yaptırmak oldukça zordur. Çoğu sigorta şirketi, yüksek risk taşıdığı gerekçesiyle bu araçları güvence altına almak istemez. Kasko yapan az sayıda şirket ise "Pert Kasko" adı altında, daha yüksek primler ve daha dar teminatlar içeren özel ürünler sunar. Bu durum, olası bir kaza veya hırsızlık durumunda cebinizden daha fazla para çıkması anlamına gelir.
5. Beklenmedik Arızalar ve Masraflar
Hasarlı geçmişi nedeniyle, aracın mekanik ve elektronik aksamlarında ne zaman bir sorun çıkacağını kestirmek güçtür. İlk bakışta sağlam görünen bir parça, kazanın yarattığı stres nedeniyle ömrünü daha erken tamamlayabilir. Bu da sürekli olarak tamir ve bakım masrafı anlamına gelebilir.
Her Şeye Rağmen: Pert Kayıtlı Araç Almanın Avantajları
Riskler ne kadar ciddi olsa da bazı durumlarda ve belirli koşullar altında pert kayıtlı bir araç mantıklı bir seçenek olabilir.
1. Düşük Satın Alma Maliyeti
En belirgin ve tek gerçek avantajı fiyatıdır. Pert kayıtlı araçlar, hasarsız emsallerine göre %30 ila %50 arasında daha uygun fiyatlara satılabilir. Bu durum, kısıtlı bir bütçeyle daha yeni model veya daha üst segment bir araca sahip olma imkanı sunabilir.
2. Bilinçli ve Uzman Alıcılar İçin Fırsat
Otomotivden anlayan, kaporta ve mekanik işçilik kalitesini ayırt edebilen, güvenilir bir ustası veya ekspertiz merkezi olan kişiler için pert araçlar bir fırsata dönüşebilir. Eğer araç, şasi gibi ana taşıyıcı sistemlerinden değil de, yüzeysel karoser parçalarından (kapı, çamurluk, tampon vb.) büyük hasar almış ve bu nedenle pert olmuşsa ve onarımı da titizlikle orijinal parçalar kullanılarak yapılmışsa, bu tür bir araç değerlendirilebilir.
Pert Kayıtlı Araç Almadan Önce Atılması Gereken Hayati Adımlar
Eğer tüm riskleri göze alıp pert kayıtlı bir aracı değerlendirmeye karar verdiyseniz, aşağıdaki adımları atlamadan, titizlikle uygulamanız hayati önem taşır:
1. Detaylı TRAMER ve Hasar Kaydı Sorgulaması
Almayı düşündüğünüz aracın plakasını veya şasi numarasını kullanarak mutlaka detaylı bir hasar kaydı sorgulaması yapın. Bu işlemi birkaç farklı yolla gerçekleştirebilirsiniz:
SMS ile Sorgulama (5664):
- Genel Hasar Geçmişi: HASAR yazıp bir boşluk bırakıp aracın plakasını yazarak 5664'e gönderin (Örnek: HASAR 34XYZ123). Bu size aracın karıştığı kazaları ve hasar tutarlarını listeler.
- Değişen Parça Bilgisi: PARCA yazıp boşluk bırakıp plakayı, tekrar boşluk bırakıp kaza tarihini (GG/AA/YYYY) yazarak 5664'e gönderin. (Örnek: PARCA 34XYZ123 01.01.2024). Bu sorgu, eksper raporuna girmiş değişen parçaları gösterir.
- Detaylı Bilgi: DETAY yazıp boşluk bırakıp plakayı yazarak 5664'e gönderin. Bu size aracın trafiğe çıkış tarihi, kasko durumu, plaka değişiklikleri gibi ek bilgiler sunar.
e-Devlet Üzerinden Sorgulama:
- e-Devlet şifrenizle sisteme giriş yapın.
- Arama çubuğuna "Trafik Poliçe ve Hasar Bilgileri Sorgulama" yazın ve Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi'ne ait hizmeti seçin.
- Açılan ekrana aracın plakasını girerek sorgulama yapabilirsiniz. Bu hizmet ücretsizdir.
2. Kapsamlı ve Tarafsız Ekspertiz Raporu
Bu, belki de en kritik adımdır. Satıcının yönlendirdiği veya tanıdığı bir yer yerine, kendi seçtiğiniz, kurumsal ve güvenilir bir ekspertiz merkezine gidin. Ekspertiz sırasında özellikle şu noktaların incelenmesini talep edin:
- Şasi, Podye ve Direk Kontrolleri: Aracın ana iskeletinde işlem, düzeltme veya kaynak olup olmadığı milimetrik olarak ölçülmelidir.
- Hava Yastığı (Airbag) Kontrolü: Hava yastıklarının orijinal olup olmadığı, daha önce açılıp açılmadığı ve aktif durumda olup olmadığı kesinlikle kontrol edilmelidir.
- Boya Kalınlığı ve Değişen Parça Analizi: Aracın hangi parçalarının boyandığı veya değiştiği profesyonel cihazlarla tespit edilmelidir.
- Mekanik ve Motor Testleri: Motor performansı, şanzıman geçişleri ve genel yürür aksam detaylı bir şekilde incelenmelidir.
3. Satıcının Yasal Sorumluluğunu Bilin
Türk Borçlar Kanunu'na göre, satıcı sattığı malın ayıplarından alıcıya karşı sorumludur. Eğer satıcı, aracın pert kaydını veya önemli bir kusurunu sizden bilerek gizlediyse, bu durum "gizli ayıp" kapsamına girer. Böyle bir durumda yasal haklarınız doğar. Satışın iptalini, araç bedelinde indirim yapılmasını veya onarım masraflarının karşılanmasını talep edebilirsiniz. Unutmayın, ispat yükümlülüğü genellikle satıcıdadır. Aracın fiyatının piyasadan ucuz olması, alıcının bu ayıbı bildiği anlamına gelmez.
4. Test Sürüşü Yapın
Aracı mutlaka farklı yol koşullarında ve hızlarda test edin. Sürüş sırasında anormal sesler, titremeler, çekme veya yol tutuşunda bir zayıflık olup olmadığını dikkatle gözlemleyin.
Sonuç: Risk mi, Fırsat mı?
"Pert kayıtlı" bir araç satın almak, kumar oynamaya benzetilebilir. Eğer doğru kartları seçer, riskleri iyi analiz eder ve gerekli tüm kontrolleri eksiksiz yaparsanız, piyasa değerinin çok altında bir araca sahip olabilirsiniz. Ancak bu süreç, standart bir ikinci el araç alımından çok daha fazla dikkat, bilgi ve profesyonel destek gerektirir.
Ehliyetsinavcim.com olarak tavsiyemiz; özellikle otomotiv konusunda yeterli teknik bilgiye sahip değilseniz, can güvenliğinizi ve bütçenizi riske atmamak adına pert kayıtlı araçlardan uzak durmanız yönündedir. Unutmayın ki, hiçbir maddi kazanç, sizin ve sevdiklerinizin güvenliğinden daha değerli değildir. Kararınızı verirken, alacağınız riskin potansiyel kazancına değip değmeyeceğini dikkatlice tartın.